Standardy Ochrony Dzieci to nowy dokument, który musi znaleźć się w każdej organizacji pozarządowej, która kieruje swoje działania do niepełnoletnich. To kolejny obowiązek, mający na celu zwiększenie bezpieczeństwa dzieci.

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (tzw. Ustawa o ochronie małoletnich) nakłada na wszystkie instytucje, w których przebywają dzieci, obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich. Dodatkowo umożliwia różnym organom kontrolę wprowadzenia tych rozwiązań.

Zmiany te weszły w życie 15 lutego 2024 roku i musi być zrealizowany w terminie do 15 sierpnia 2024 roku.

Standardy ochrony małoletnich – kogo dotyczą?

Standardy ochrony dzieci powinny być wdrożony we wszystkich organizacjach pracujących z dziećmi i młodzieżą i wszystkich miejscach, w których dzieci mogą przebywać, czyli między innymi:

• szkoły i przedszkola,
• szpitale i przychodnie,
• organizacje organizujące kolonie, turnusy rehabilitacyjne,
• ośrodki terapeutyczne dla dzieci i młodzieży,
• organizacje, które organizują dzieciom czas wolny – świetlice, KGW czy kluby sportowe.

Minimalny zakres standardów ochrony dzieci

O szczegółach co ma się znajdować w tym dokumencie dowiadujemy się z art. 22c ust. 1 o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 560):

1. W standardach, w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju placówki lub działalności, określa się w szczególności:

• zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
• zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
• procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskiej Karty”;
• zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
• zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
• zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
• osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
• sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

2. W standardach wprowadzanych w placówce lub miejscu prowadzonej działalności, o których mowa w art. 22b, należy określić także:

1. wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;
2. zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
3. procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie;
4. zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.

Dodatkowe założenia standardów ochrony dzieci

Co istotne, w dokumencie należy uwzględnić sytuację dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Standardy mają być także napisane w sposób przystępny dla małoletnich.

W przypadku wnioskowania o środki publiczne (np. od samorządu gminnego czy powiatowego), na zadania których odbiorcami są dzieci do 18. roku życia, organizator konkursu może zażądać posiadania takiego dokumentu, a w przypadku jego nie wdrożenia, może odmówić przyznania dofinansowania.

Musimy również pamiętać o istniejącym od 2016 roku obowiązku weryfikacji zatrudnianej osoby do pracy przy niepełnoletnich w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym pod adresem https://rps.ms.gov.pl/pl-PL/Public#/.

Standardy muszą zawierać szereg regulacji i procedur, dostosowanych do specyfiki działania podmiotu oraz skali jego działalności. To nie tylko opracowanie dokumentu, ale także jego wdrożenie, szkolenie personelu, wyznaczenie w podmiocie osób odpowiedzialnych.

Niedopełnienie obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich zgodnie z ustawą będzie podlegało karze grzywny. W przypadku pierwszej kontroli będzie to 250 zł. W przypadku ponownego zaniedbania obowiązku wprowadzenia standardów ochrony nieletnich, grzywna będzie nie niższa niż 1000 zł.

Ponadto od 15 lutego 2024 r. rozszerzono obowiązki związane z uzyskaniem informacji o osobach zatrudnianych czy dopuszczanych do realizowanych działań (pracownika, zleceniobiorcę, wykonawcę, wolontariusza, praktykanta, stażystę, itp.) na rzecz nieletnich, m.in. o obowiązek przedłożenia pracodawcy informacji z Krajowego Rejestru Karnego.

Wzór standardów ochrony dzieci

Duże wsparcie w przygotowaniu Standardów Ochrony Dzieci daje inicjator jego wdrożenia – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę. Pod adresem https://fdds.pl/ znajdują się nagrania, przewodnik oraz przykłady, które pomogą w dostosowaniu Standardów do swoich warunków. Wzorcową dokumentację przygotował też Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej (https://zosprp.pl/2024/02/01/standardy-ochrony-maloletnich-w-osp/) . Jest ona skierowana do prowadzących Dziecięce i Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze.